Một số vấn đề cần quan tâm trong cuộc điều tra Thu nhập bình quân đầu người theo huyện, thành phố tỉnh Thái Bình năm 2020

Thực hiện Quyết định số 1905/QĐ-UBND ngày 03/8/2018 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình về việc điều tra thu nhập bình quân đầu người chia theo huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Thái Bình được thực hiện vào tháng 10 năm 2020. Đây là cuộc điều tra được tiến hành hàng năm nhằm thu thập thông tin thu nhập bình quân đầu người chia theo huyện, thành phục vụ đánh giá việc thực hiện chiến lược toàn diện về tăng trưởng và xóa đói giảm nghèo; góp phần đánh giá kết quả thực hiện các mục tiêu kinh tế, xã hội hàng năm của địa phương và làm căn cứ để xây dựng các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội cũng như các kế hoạch sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Đặc biệt là thông tin rất cần thiết cho các nhà đầu tư mới đang tìm kiếm cơ hội đầu tư tại địa phương.
Đối tượng cuộc điều tra là thu thập thông tin ở các hộ mẫu được chọn theo phương pháp ngẫu nhiên có khoảng cách thuộc địa bàn điều tra của các xã mẫu do Cục Thống kê tiến hành chọn theo đúng phương án điều tra đã được Tổng cục Thống kê thẩm định theo Công văn số 739/TCTK-XHMT ngày 25/07/2018 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê.
Thái Bình thực hiện cuộc điều tra thu nhập với quy mô mẫu và số mẫu là 1.425 hộ, của 95 địa bàn mẫu thuộc xã, phường, thị trấn trên địa bàn các huyện và thành phố trong tỉnh. Trong năm 2020, một số địa bàn nông thôn chuyển lên thành thị và có một số xã bị sát nhập, Cục Thống kê đã cập nhật lại để số lượng mẫu điều tra vẫn bảo đảm đại diện cho khu vực thành thị và nông thôn.
Nội dung cuộc điều tra thu thập thông tin của hộ về số lượng thành viên hộ có đến thời điểm điều tra; thu nhập từ tiền công, tiền lương của các thành viên hộ; thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ (tổng thu, tổng chi phí từ hoạt động sản xuất kinh doanh); thu khác tính vào thu nhập của hộ; thông tin về đồ dùng sinh hoạt chủ yếu và thông tin cơ bản về nhà ở của hộ.
Đây là cuộc điều tra có tính chất chuyên sâu nên khâu tuyển chọn điều tra viên phải đảm bảo yêu cầu về trình độ nghiệp vụ, có kỹ năng phỏng vấn, tuân thủ đúng quy trình thu thập thông tin và có tinh thần trách nhiệm cao. Đội trưởng có trách nhiệm tổ chức thực hiện toàn bộ công việc điều tra tại những địa bàn được phân công phụ trách; kiểm tra nghiệm thu toàn bộ phiếu điều tra của các điều tra viên thuộc phạm vi phụ trách. Giám sát viên có trách nhiệm kiểm tra giám sát đối với điều tra viên tại các địa bàn được phụ trách, đảm bảo việc phỏng vấn đúng quy trình, bổ khuyết kịp thời về nghiệp vụ; đồng thời tổng hợp những lỗi sai sót thường gặp, những phát sinh về nghiệp vụ điều tra, nêu kiến nghị cách thức giải quyết các vấn đề nghiệp vụ phát sinh.  
Đến ngày 20 tháng 10 năm 2020, Thái Bình đã thực hiện xong khâu thu thập thông tin ở địa bàn. Công tác nghiệm thu, làm sạch, nhập tin xử lý số liệu đã thực hiện xong trong tháng 11 năm 2020 theo hệ thống chỉ tiêu biểu mẫu đầu ra phù hợp, để phục vụ cấp ủy và chính quyền địa phương và nhu cầu của người dùng tin.
Những thông tin cần khai thác phỏng vấn trong phiếu điều tra thu nhập với nội dung rộng và có tính chất chuyên ngành phức tạp cần phải được phỏng vấn và tính toán chính xác để ghi vào phiếu điều tra. Vì vậy, khi trực tiếp phỏng vấn ghi phiếu tại hộ điều tra viên cần chú ý những nội dung sau:
- Hỏi các câu hỏi một cách chính xác về nội dung như đã được in trong phiếu phỏng vấn.
- Phải làm mọi cách để tránh nhận được câu trả lời “không biết”, bằng cách giúp người trả lời ước lượng, cùng thảo luận để tìm ra câu trả lời sát đúng.
- Trong trường hợp đã biết trước thông tin đơn giản thì chỉ cần điền thông tin đúng vào ô tương ứng, tránh hỏi máy móc rập khuôn. Nhưng nếu là điều chưa biết rõ, hoặc chỉ là dự đoán thì phải hỏi cho rõ.
- Duy trì nhịp độ phỏng vấn đối với hộ; hết sức lắng nghe, khéo léo, không ngắt lời, không ép thông tin, hạn chế trả lời thay cho các thành viên của hộ; giữ thái độ trung lập với chủ đề phỏng vấn; giải thích cho hộ biết là số liệu thống kê thu thập sẽ được giữ kín và chỉ dùng cho mục đích hoạt động thống kê chuyên ngành.
- Khai thác triệt để, không bỏ sót các khoản thu, đặc biệt là các khoản thu khác làm tăng thu nhập của hộ như lãi tiết kiệm, người thân làm ăn xa gửi về, quà nhận từ cho biếu, trợ cấp, vv... Tránh tình trạng thời gian phỏng vấn tại hộ quá ngắn, sẽ không đảm bảo cho việc khai thác thông tin đạt chất lượng.
- Kiểm tra phiếu phỏng vấn sau khi hoàn thành thu thập số liệu, tránh bỏ sót thông tin; việc cân đối đã hợp lý giữa tổng thu và tổng chi phí cho từng mục chưa; các mục tổng số đã được tính toán ghi vào phiếu đầy đủ và hợp lý chưa.
Để nâng cao chất lượng thông tin của cuộc điều tra Thu nhập bình quân đầu người chia theo huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Thái Bình năm 2020, chúng tôi đề nghị điều tra viên cần nâng cao trình độ nghiệp vụ và trách nhiệm của mình trong thực hiện phỏng vấn hộ điều tra; khâu hoàn thiện phiếu, cần xem xét và tính toán các chỉ tiêu cân đối giữa tổng thu so với tổng chi phí đối với mỗi sản phẩm hoặc mỗi hoạt động sản xuất kính doanh cho phù hợp để đảm bảo phản ánh đúng thu nhập của hộ; đồng thời, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để phát hiện sai sót, bổ khuyết kịp thời về nghiệp vụ đối với công tác điều tra.
Thu nhập bình quân đầu người là chỉ tiêu đánh giá sự phát triển, tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân của địa phương, vì vậy việc khai thác thông tin chính xác, đầy đủ về thu nhập của hộ có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt. Mỗi người làm thống kê nói chung, mỗi điều tra viên nói riêng cần có tinh thần trách nhiệm cao, tinh thông về nghiệp vụ để hoạt động thống kê mang lại cho xã hội sản phẩm thống kê có chất lượng cao đáp ứng tốt nhu cầu của người dùng tin.
Kết quả cuộc điều tra thu nhập bình quân đầu người theo huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh năm nay sẽ công bố vào tháng 12 năm 2020, đây sẽ là một trong những chỉ tiêu được phản ánh trong báo cáo thống kê tổng hợp đánh giá tình hình phát triển kinh tế - xã hội của Thái Bình năm 2020 được phong phú, thực chất và sinh động hơn./.
Phòng Thống kê Dân số